Zabobon to specyficzny wykwit ciemnoty sparowanej z prymitywizmem. Definicja słownikowa głosi, że za zabobon uważa się ogół wierzeń i praktyk opartych na przekonaniu o istnieniu mocy nadprzyrodzonych, które mogą sprowadzić na kogoś nieszczęście lub ustrzec go przed nim. Cechą zabobonu jest bezpodstawność, opieranie się na irracjonalnym przekonaniu, które nie ma logicznego ani naukowego uzasadnienia.
W myśl tej definicji największym zabobonem są religie, jednak nie będę tu o nich pisać, bo to za duży i zbyt skomplikowany temat. Chciałabym raczej wymienić się z Wami znanymi Wam przesądami. Wyliczę tylko najpopularniejsze gusła, którym hołduje zastanawiająco duży procent naszego społeczeństwa.
Od biedy można by podzielić je na trzy grupy tematyczne:
1. przynoszenie szczęścia,
2. przynoszenie pecha,
3. zabobony religijne.
Ad 1.
- trzymanie kciuków ma przynieść powodzenie temu, za kogo je trzymamy,
- wieszanie w przedpokoju portretu Żyda, aby być bogatym,
- ślub można wziąć tylko w miesiącu, w którego nazwie znajduje się litera "r", bo wtedy małżeństwo będzie udane i szczęśliwie,
- panna młoda powinna mieć na sobie coś pożyczonego, wtedy będzie szczęśliwą żoną,
- należy przez cały rok nosić w portfelu łuskę karpia wigilijnego, co zapewni bogactwo,
- chwytanie się za guzik na widok kominiarza przynosi szczęście,
- robienie gestu rogów palcami ma przynieść szczęście lub chronić przed nieszczęściem,
- skrzyżowanie palców środkowego i wskazującego w czasie wygłaszania kłamstwa chroni przed odpowiedzialnością za grzech,
- znalezienie czterolistnej koniczyny zwiastuje szczęście i powodzenie,
- wrzucenie monety do fontanny zapewnia powrót do tego miejsca,
- odpukiwanie w niemalowane drewno chroni przed nieszczęściem lub niepowodzeniem,
- zwieszenie nad drzwiami lub na drzwiach podkowy ma przynieść szczęście i jednocześnie chronić przed złymi mocami, zawiścią i negatywną energią,
- odpukiwanie w niemalowane drewno ma chronić przed konkretnym, złym wydarzeniem,
- wieszanie lusterka nad wejściem, żeby ewentualne złe intencje gościa obróciły się przeciwko niemu samemu.
- trzynaście to liczba zwiastująca nieszczęście,
- trzynasty dzień miesiąca musi być pechowy, a już na pewno trzynasty wypadający w piątek i jeszcze, co nie daj Boże, w maju,
- w maju nie bierze się ślubu, bo to wróży nieszczęśliwe małżeństwo,
- nie wita się przez próg, bo to oznacza rychłą niezgodę między witającymi się,
- "złe oko", które może spowodować szkody dosłownie wszędzie,
- czerwona wstążeczka na łóżeczku lub wózku dziecka, żeby nie dosięgło go "złe oko",
- jeżeli zmarły zostanie pogrzebany po upływie niedzieli, wróży to śmierć kogoś innego z rodziny,
- paniczny strach przed czarnym kotem, który przetnie drogę pieszemu albo jadącemu samochodem, bo zwiastuje nieszczęście,
- przejście pod drabiną wróży nieszczęście,
- rozbicie lusterka oznacza siedem lat nieszczęścia lub inwariantnie - tyle lat staropanieństwa/starokawalerstwa, na ile części rozbiło się lustro,
- dawanie na prezent chusteczek do nosa zapowiada obdarowanemu płacz i smutek,
- rzucanie uroków, czyli spowodowanie jakiegoś zła dotyczącego innej osoby,
- rozsypanie soli wróży kłótnię.
- jeżeli w czasie mszy skrzypią ławki, to znaczy, że w kościele obecne są dusze czyśćcowe,
- zjedzenie poświęconych w Palmową Niedzielę bazi chroni przed chorobami górnych dróg oddechowych, zapewnia zdrowie gardła i całego aparatu mowy,
- woda święcona się nie psuje,
- picie wody święconej umacnia wiarę i pozyskuje duchowe błogosławieństwo,
- medaliki z wizerunkami świętych chronią przed złem,
- diabła można wypędzić wodą święconą,
- odmówienie określonej liczby danej modlitwy i przepisanie jej oraz pozostawienie w kościołach określonej jej liczby ma zapewnić przychylność Boga i wysłuchanie próśb,
- poświęcona sól, sól egzorcyzmowana, święcony olej używane mają zapewnić uzdrowienia, ochronę domu i rodziny przed złymi mocami,
- poświęcenie kredy w święto Trzech Króli i napisanie nią na drzwiach C+M+B+rok ma zapewnić domowi i jego mieszkańcom błogosławieństwo Boga,
- wino z kąpieli figury Matki Boskiej (tzw. "kąpiółki") w winie w Gidlach uzdrawia,
- egzorcyzmy jako wypędzanie diabła.
- upadek sztućca na podłogę oznacza, że ktoś głodny przyjdzie,
- wróżenie z kart, fusów itp.,
- stawianie Tarota,
- chiromancja,
- horoskopy,
- geomancja (wahadełka, szklana kula),
- satanizm jako czczenie szatana (rodzaj religii).
To tyle, co przyszło mi na pamięć. Czy znacie jeszcze inne przykłady? Wiem, że szczególnie w kręgach ludowych pokutują rozmaite gusła, ale ja mam do czynienia z ludowością tylko w literaturze.
Ja tam kciuki trzymam za powodzenie roznych rzeczy, mowie o tym, zeby dodac otuchy, ale niespecjalnie wierze w sprawczosc. Wez porownaj panstwa katolickie i protestanckie, te ostatnie sa na ogol bogate, dlaczego? Bo ich obywatele ostro biora sie najpierw do nauki, potem do pracy, podczas gdy katolicy modla sie o dobrze zdany egzamin zamiast sie uczyc, a pozniej modla sie w innych intencjach zamiast pracowac. Stad ten dobrobyt u protestantow.
OdpowiedzUsuń13-tka i czarna Miecka to moje szczesliwe talizmany. Ad. 3 w ogole mnie nie dotyczy, ad. 2 to totalne idiotyzmy, ad. 1 no skad niby mialabym brac luskie karpia, skoro nikt u mnie tego do ust nie wezmie, ale czasem w formie zartu odpukuje w niemalowane albo pluje przez lewe ramie. Slub bralam w grudniu, ale wtedy nie wiedzialam o tym przesadzie z litera R.
Ja brałam w czerwcu. Zabobon mówi o literze "r" w nazwie miesiąca, żeby małżeństwo było szczęśliwe. No, ja to tak szczęśliwie wyszłam za mąż, że niech to szpak zadziobie.
UsuńAaa, jeszcze cos mi sie przypomnialo! Ktos zbadal te leczaca swieta wode swiecona i bylo w niej wiecej bakterii kalowych niz w kiblu na dworcu. Smacznego pijacym dla zdrowotnosci.
UsuńTak, też to czytałam . A niech piją, ile wlezie!
UsuńA propos trzymania kciuków - trzymaj za mnie i moją mamę.
Trzymam nieodmiennie, wiesz przeciez ♥
UsuńDziękuję Ci! 💙🩵💙🩵💙
UsuńNo tu to się lekko pogubiłam, bo wrzesień ma w nazwie literę "r", a ponoć małżeństwa wrześniowe są nieszczęśliwe i/lub nietrwałe 🤔😄
UsuńKsiążki Pilipiuka z Jakubem Wędrowyczem rozwalają system.
OdpowiedzUsuńRozwalają bezwzględnie!
Usuńdrobna nieścisłość terminologiczna - pomyliłaś urok z klątwą:
OdpowiedzUsuńto klątwa jest zaklęciem powodującym jakieś niefajne skutki, od drobnych nieprzyjemności, po wręcz tragiczne... klątwę można rzucić na osobę, nawet na całą grupę, ale można też na jakąś rzecz, nawet dużą, typu dom, wtedy niemile skutki dotykają kogoś, kto ma z nią jakiś kontakt... ale intencje bywają różne: klątwą można na przykład zabezpieczyć auto lub mieszkanie, wtedy niemiłe skutki dotykają ewentualnego złodzieja, czy włamywacza, czyli klątwa niekoniecznie musi oznaczać jakieś zło... co więcej, istnieją też klątwy na odwrót, leczące, używane w magii medycznej, ale raczej nikt tak tego nie nazywa, żeby nie powodować nieporozumień i mówi się o nich jako o zaklęciach pomocowych...
za to urok (magiczny) jest zaklęciem zmieniającym stan umysłu poddanej mu osoby, zmieniającym jej nastawienie do kogoś lub czegoś... najczęściej kojarzony jest z urokiem miłosnym wywołującym zakochanie, pożądanie do innej osoby, ale jest cała masa uroków, których cel nie jest związany ze sprawami zasadniczymi... można na przykład zauroczyć kogoś aby kupił od nas nasz produkt, którego tak naprawdę wcale nie potrzebuje... bywa też jeszcze miłosny urok na odwrót, polegający na zniechęceniu, czy wręcz wywołaniu nienawiści danej osoby do czegoś lub kogoś...
tak to wszystko działa w magii realnej... oczywiście Twój tekst jest na zupełnie inny temat, dotyczy on fantazji, zmyśleń wszelakich, które funkcjonują w świecie ludzi nie mających pojęcia, o czym rozmawiają... choćby taka szklana kula, której się przypisuje niewiadomojakie właściwości... w magii realnej taki przyrząd istnieje, działa jako swego rodzaju lokalizator, namierzacz jakiejś osoby, jest bardzo trudny w obsłudze zresztą i bardzo rzadki na rynku, od dawna już się takich nie konstruuje, ale całej reszty, co o tej kuli opowiadają nikt poważny nie bierze na poważnie...
p.jzns :)
Cóż, jesteś znawcą od magii, patrząc choćby na Twój blog 🪄💫 Gdzie mi tam do znawstwa!
Usuńtak w ogóle, to każde środowisko ma chyba jakieś przesądy /nie mylić z magią realną/, ja pamiętam z czasów studiów, gdy grywało się w gry różne, głównie karciane, taki przesąd brydżowy z nocnych rozgrywek domowych, żeby do stolika siadać wzdłuż wanny, a nie w poprzek, bo wtedy karta lepiej idzie, dlatego zawsze losowano, gdzie i kto ma usiąść... tego było zresztą więcej, ale tą wannę to akurat jakoś najbardziej zapamiętałem...
Usuńaha, i jeszcze przesąd z wyścigów konnych, żeby nigdy nie jeść lodów będąc na terenie toru, na trybunach, bo wtedy przegrana murowana...
p.s. za to o Tarocie można podyskutować, bo choć przewidywanie przyszłości z układu kart jest nonsensem, to jako narzędzie pomocnicze podczas psychoterapii Tarot może nieźle działać... ale tu już jest mowa o magii mniejszej, naturalnej, czyli sztuce manipulacji, którą jest każda psychoterapia z żadnymi tajemnymi mocami nie mająca nic wspólnego...
UsuńHa! Od początku wiedziałam, że psychoterapia to sztuka wmawiania sobie czegoś, czego się naprawdę nie myśli albo nie czuje!
Usuńsprawa jest bardziej skomplikowana, aczkolwiek wielu psychoterapeutów faktycznie tak pojmuje swoją robotę, żeby coś wcisnąć swoim klientom... z drugiej strony wyższa półka tych psychoterapeutów gorąco zaprotestuje, że nie na tym to polega, że nie tak ma być, ale pokusa formowania klienta na swój jakiś wydumany wzór jest mocna, bo tak po prostu jest łatwiej...
UsuńJa tego tak nie widzę. Jaka by nie była ta terapia i jaki by nie był terapeuta, to i tak to jest pierdolenie o Szopenie. Przykład najprostszy: alkoholik czy inny narkoman pozostaje nim na wieki wieków amen, mimo że akurat chwilowo nie ćpa. Czyli tak naprawdę nie jest wyleczony. I tak to widzę.
Usuńakurat z tym ostatnim się nie zgadzam... co prawda neofita po terapii jest bardziej narażony na nawrót tej choroby, niż ktoś, kto jej nie przechodził, ale gdy zaczniemy takiemu wciskać, że wciąż jest chory, tylko bez objawów, to wcale mu nie pomagamy...
Usuńinna sprawa, że na samym początku leczenia taki klient potrzebuje jakiegoś lidera, który mu ostro wciśnie to i owo, takim liderem może być też grupa, która go mocno przyciśnie, dopiero po jakimś czasie można się zacząć z takim bawić bardziej humanistycznie...
A co, zdrowy jest? Przecież jakby dorwał alkoholu, to by już nie przestał.
UsuńA ja? Terapia nie pomoże mi w życiu, nie sprawi tych kilku cudów, których mi potrzeba. Możemy się w ramach terapii oszukiwać dowolnie, ale prawda i tak pozostaje prawdą.
ale dlaczego miałby się dorywać do alkoholu, czy czegoś tam?... jeśli jednak się dorwał, to faktycznie nie był wyleczony... formalne ukończenie terapii, takiej, czy innej, jeszcze nie musi oznaczać wyleczenia...
Usuńpominę już ludzi, którzy wcale nie powinni się znaleźć na takiej terapii, bo w temacie uzależnienia nie ma ich z czego leczyć... ale to jest osobny temat, dotyczący błędnej diagnostyki...
i jeszcze taka sprawa, że terapia to nie tylko gadanie przecież... aczkolwiek wiem, że mnóstwo ludzi tak to słowo pojmuje, niestety...
Tak, wiem - i co z tego, że nie tylko?
Usuńp.s. a propos tego dorywania się jeszcze: przecież leczenie to także wykształcenie w sobie pewnych mechanizmów, dzięki którym taki klient się nie dorywa... czy ktoś mu każe szukać okazji do przyćpania czegoś?... i nie ma czegoś takiego, że po leczeniu wraca w to samo środowisko, które nieraz bywa zagrażające, bo podczas tego leczenia /np. w ośrodku/ ma też czas na zorganizowanie sobie życia tak, żeby tam nie trafić... do dupy z taką placówką, która po formalnym zakończeniu terapii nie wspiera potem takiego neofity, zostawia go samego sobie...
UsuńDo dupy z wszystkimi placówkami, aczkolwiek bardzo lubię moją panią psychoterapeutkę i zawsze się cieszę, gdy do niej idę.
Usuńczyli nie wyleczy, ale humor poprawi... też jakaś korzyść...
Usuńi tu pojawia się temat kolejnego przesądu, który tu i tam funkcjonuje, że samo pójście na terapię, taką czy inną, i odbycie jej odmieni klienta na wyleczonego...
Oczywiście, że gówno 💩 prawda.
UsuńTrzeba przyznać że polska kultura i tradycja bogata jest bardzo w te wszystkie głupoty...
OdpowiedzUsuńA ja urodziłam się 13go... I co? I nic :-)))
I tak ze mnie czasami "jedna wielka kupa nieszczęścia..." :-))
Aktualnie to ja jestem kupą nieszczęścia (możesz tę kupę zobaczyć w poprzednim wpisie).
UsuńWierze we wszystko z pierwszej i drugiej grupy z przymruzeniem oka choc o "wieszanie w przedpokoju portretu Żyda, aby być bogatym" nawet nie slyszalam. Trzecia grupa to raczej nie dla mnie. Przestrzegam jednego powiedzenia: nie dawaj w podarunku ostrego przedmiotu bo to was pokloci. Czasem jednak mnie troche korci :)). To lekkie podejscie otrzymalam w dziecinstwie. Zapytano mnie co to znaczy, ze snila mi sie kura? Usilowalam cos wymyslec a odpowedz byla prosta: Masz na sniadanie jajecznice. Smacznego.
OdpowiedzUsuńHe, he 😉
UsuńOch, moja babcia Marianna miała tego zasób na każdą okazję:
OdpowiedzUsuń- Nie oglądaj dłoni, bo ktoś umrze, oglądaj nogi
- nie szyj w niedzielę, bo źle wyjdzie
- nie zaszywaj dziury na delikwencie, bo mu rozum zaszyjesz
- nie sprzątaj w niedziele, bo ci mole ubrania zjedzą
- nie dawaj w prezencie chryzantem
itp.itd.
A moja babcia mawiała do mnie: "Nie śpiewaj przy jedzeniu, bo twój mąż będzie miał głupią żonę" 🤣 🤣 🤣
UsuńNo i oczywiście na rogu stołu nie wolno siadać, bo zostanie się starą panną.
Byłam kiedyś na ślubie, gdzie ksiądz zaapelował do gości: nie rzucajcie ryżem, bo młodzi będą mieć skośnookie dzieci...
UsuńMatko cudowna!
UsuńJak mnie wnerwia jak ktoś mi mówi, że trzyma za mnie kciuki... (!!!) No ale mówi się tak dla dodania otuchy i nie bardzo wiadomo jaki zastosować zamiennik.
OdpowiedzUsuńO każdym punkcie można wiele powiedzieć. Mnie się czasami śmiać chcę jak widzę praktykę tych rzeczy. Miałam takich szefów, baaaaardzo zabobonni ludzie. Nie uwierzysz jakie się tam cyrki działy, serio.
Sprzątałam kiedyś tak mocniej, pod regałami nawet, jakie larum było, bo chciałam sprzątnąć leżącego tam grosza. "Nie! On leży tam od początku istnienia sklepu, jak zniknie, to biznes nam nie będzie szedł!"...
Piekny przykład 🤣 🤣 🤣
Usuńnieraz pracowałem w handlu i każde pierwsze otrzymane pieniądze danego dnia miałem zwyczaj obchuchać "na fart", jako tzw. "początek"... ale nie pamiętam, aby ktokolwiek w to wierzył, że to działa, ja zresztą też... czyli nie przesąd, tylko taka nieszkodliwa tradycja to była...
UsuńJa chucham na grosiwo znalezione na chodniku - taki rytuał z dzieciństwa.
Usuńteż tak mam, zaś jakoś niedawno znalazłem dwie dychy :)
UsuńO, proszę. Ja znalazłam dwie dychy na parkingu podziemnym galerii handlowej. Też miło.
UsuńOj trochę tego było:) Jak byłam dzieckiem, to nawet snów się bałam, bo każdy coś znaczył:) Aż wreszcie babcia stwierdziła, że" jak śpi się, to śni się" :)
OdpowiedzUsuńPomogło:)
Wiosną najlepiej zobaczyć pierwszego boćka w locie, a nie stojącego w gnieździe. Najlepiej być "okukanym" przez kukułkę jak się ma jakieś grosze w kieszeni. Ciekawe jak to się ma do kart płatniczych? ale kukułki to ja nie słyszałam już dobrych parę lat:)
Jak muszę wrócić, bo mi się coś zapomniało, to nie siadam i nie liczę do siedmiu ale...nie witam się ani nie żegnam przez próg.To dłuższa historia i pewnie zbieg okoliczności ale ...
Ostatni raz słyszałam i widziałam kukułkę w 2019 albo 2020 roku. To piękny ptak.
UsuńO tak! Piękna i sprytu też jej nie można odmówić:)
UsuńNie znam się na kukułkach, ale zakochałam się w ich elegancji. Drugi piękny ptak to sójka.
UsuńTiaa... Jeden wierzył w gusła i mu doopa uschła... 😈🤡
OdpowiedzUsuńNie wspomniałaś jeszcze o żabim udku pod poduszkę ;)
OdpowiedzUsuńAle jest jeszcze jeden przesąd? mądrość ludowa? która jest racjonalna. Mianowicie przekonanie, żeby nie kupować nic dla dziecka przed jego urodzeniem, bo to może przynieść pecha. Trzymałam się tego rodząc chłopców, choć był kryzys po zbóju - w sklepach pustki. Tak sobie myślę, że dawniej, kiedy niemowlęta (i matki) często umierały przy porodzie, ten przesąd ? miał je chronić przed zwielokrotnioną traumą. Tyle, że i dziś zdarzają się nieszczęśliwe porody i nieplanowane poronienia i wtedy wracanie do domu z przygotowanym łóżeczkiem itd. to prawdziwy horror.